„Стабилната мрежа за снабдување со електрична енергија е важен столб на европскиот внатрешен енергетски пазар и неопходен клучен елемент за постигнување зелена трансформација.“ Во „Акцискиот план на Европската Унија за изградба на електрична мрежа“ објавен неодамна, Европската комисија (во понатамошниот текст „Европска комисија“) јасно наведе дека европската електрична мрежа мора да се движи во насока на „попаметна, подецентрализирана и пофлексибилна“. За таа цел, Европската комисија планира да инвестира 584 милијарди евра до 2030 година за модернизација на електричната мрежа.
Зад потегот на Европската комисија стои растечката загриженост на енергетската заедница за застојот во изградбата на европската електрична мрежа. Аналитичарите генерално веруваат дека сегашната електрична мрежа на ЕУ е премногу мала, релативно заостаната, премногу централизирана и недоволно поврзана, и се соочува со многу предизвици.
Прво, застарената преносна и дистрибутивна мрежа не може да ја задоволи растечката побарувачка за потрошувачка на електрична енергија. Се предвидува дека до 2030 година, потрошувачката на електрична енергија во ЕУ ќе се зголеми за приближно 60% во споредба со сегашните нивоа. Во моментов, околу 40% од европските мрежи за дистрибуција на електрична енергија се во употреба повеќе од 40 години и се помалку од 10 години од крајот на нивниот првичен проектен век. Застарената електрична мрежа не само што ја губи ефикасноста во преносот на енергија, туку претставува и потенцијални безбедносни опасности.
Второ, моментумот на раст и на страната на понудата и на страната на побарувачката на обновлива енергија претставува тест за постојните мрежи. Милиони нови соларни панели на покривите, топлински пумпи и локални ресурси што се делат од енергетската заедница ќе бараат пристап до мрежата, додека растечката побарувачка за полнење на електрични возила и производство на водород ќе бара пофлексибилни и понапредни мрежни системи.
Покрај тоа, многу производители на енергија се жалат на гломазниот регулаторен процес. „Планот“ забележува дека во многу земји, проектите за производство на енергија од обновливи извори на енергија мора да чекаат долго време за да добијат права за поврзување со мрежата. Леонард Бирнбаум, раководител на Европската алијанса на електроенергетската индустрија и извршен директор на германската групација E.ON, еднаш се пожали: „Како најголема германска компанија за комунални услуги, барањето на E.ON за пристап до мрежата исто така не донесе резултати“.
Не само тоа, растечките трансакции со електрична енергија во рамките на ЕУ, исто така, поставија повисоки барања за мрежно поврзување меѓу земјите-членки. Советот за надворешни односи, добро познат европски тинк-тенк, во извештај истакна дека кога на една земја-членка ѝ недостасува домашно производство на електрична енергија, таа може да набави енергија од други земји, што ќе ја зголеми енергетската отпорност на цела Европа. На пример, за време на екстремно високите температури во летото 2022 година, домашните нуклеарни централи во Франција го намалија производството на електрична енергија и наместо тоа го зголемија увозот на електрична енергија од Обединетото Кралство, Шпанија, Германија и Белгија за да ја обезбедат домашната побарувачка.
Пресметките на Европската алијанса на оператори на преносни системи, која претставува 39 европски енергетски компании, покажуваат дека во следните седум години, прекуграничната преносна инфраструктура на ЕУ треба да се удвои, а до 2025 година треба да се додадат 23 GW капацитет. Врз основа на ова, до 2030 година годинава ќе се додадат дополнителни 64 GW капацитет.
За да одговори на овие непосредни предизвици, Европската комисија идентификуваше седум клучни области на фокус во Планот, вклучувајќи забрзување на имплементацијата на постојните проекти и развој на нови проекти, зајакнување на долгорочното планирање на мрежата, воведување регулаторна рамка насочена кон иднината и подобрување на електроенергетската мрежа. Интелигентно ниво, проширување на каналите за финансирање, поедноставување на процесот на одобрување на лиценцирање и подобрување и зајакнување на синџирот на снабдување итн. Планот предлага конкретни идеи за акција за секоја од горенаведените области.
Жил Диксон, извршен директор на Европската асоцијација за енергија на ветерот, верува дека лансирањето на „Планот“ од страна на Европската комисија е „паметен потег“. „Ова покажува дека Европската комисија сфатила дека без големи инвестиции во електричната мрежа, невозможно е да се постигне енергетска транзиција“. Диксон го ценел акцентот на Планот врз стандардизацијата на синџирот на снабдување со електрична мрежа. „Операторите на преносниот систем треба да добијат јасни стимулации за купување стандардизирана опрема“.
Во меѓувреме, Диксон ја нагласи потребата од итна акција, особено за решавање на редот на проекти за обновлива енергија кои аплицираат за поврзување со мрежата. Диксон рече дека е важно да се обезбеди приоритет на проектите кои се најзрели, стратешки и најверојатно ќе се изградат, и да се избегне „дозволување шпекулативните проекти да ги расипат работите“. Диксон, исто така, ги повика јавните банки, како што е Европската инвестициска банка, да обезбедат контрагаранции за големи инфраструктурни проекти.
Во контекст на активната промоција на модернизацијата на електричната мрежа од страна на ЕУ, сите земји-членки треба да работат заедно за да ги надминат предизвиците и да промовираат поголеми пробиви во изградбата на европската електрична мрежа. Само на овој начин Европа може да се движи кон позелена и поодржлива иднина.
Сузи
Сичуан Грин Сајнс и Технолоџи ДООЕЛ, Ко.
0086 19302815938
Време на објавување: 22 јануари 2024 година
